Phen zurales: Sem Rom thaj Barikano – www.proudroma.org
Toke jekh kurko anglal o 50-to barodives de kana sas biando o moderno romano miškipe, ando 8 Aprilo 1971, jekh buxli žanžir pe sasto kontinento romane organizaciengi astardja i kampania anavjardi Barikane Roma, Slobodo Evropa. Le kampaniake iniciatorja thaj le mediake partenerja si thode maj tele. Khetanes e iniciatorja den muj le romen thaj lenge amalen, organizacie, institucie thaj manuša te aven andi kampania.
Vazdindos opral jekh paš šeliberšesko barvalipe katar o Angluno Lumjako Romano Kongreso, i kampania mangel te del zor le 12 milionurjen romane themutne te deklarin barikanes thaj publikanes pesko etniciteto kana e publikane autoritete andar o kontinento kiden e date pal le manušengo ginavipe ando berš 2021.
Kado ivento kaj kerel pes jekhvar ke deš berša si dikhlo katar e romane aktivisturja sar jekh oportuniteto te vazden o numero le maj bare Evropune etnikane minoritetake gruposki, soske po but roma na-i ginavde. Kado sas o rezultato katar lungo vrjamako rasismo, katar i psihologikani violenca ande škole thaj andi media thaj sakadja, i fiziko violenca andar savjate nakhle e roma šela beršenge. I bari dar thaj o ladžavo, khetanes le manipulaciasa andar o proceso kana ginaven pes e manuša, kerde te aresas ke jekh oficialo data bičači pal o numero le romengo, savo si but dromar maj tikno sar ando realiteto, kerindos i reprezentacia le romengi, e politike thaj e fondurja biklaro, na dosta thaj bipakjande.
“Le manušengo ginavipe andar o 2021 si jekh oportuniteto jekhvar ke deš berša te thas le romengo identiteto klaro ando centro svake evropune naciako.Te sas amaro čačo numero dajekhvar sasteste prinžardo, e guvernurja sas te dikhen amen na kadja but sar jekh rigaki problema, ama sar jekh sumnakuno oportuniteto”, phenel le ERIAC-eski ekzekutivo direktorka, i Timea Junghaus.
Ande čhona kaj aven, kana le Evropake nacie kiden data pal i demografia lenge populaciengi thaj e imagine le kampaniake si te oven dikhle ande sar maj but romane mahalave thaj forurja andi Evropa, lako sukceso si phanglo ke roma thaj ke lenge amala save len samate i kampania. Ando websito le kampaniako i sekcia Akharipe ki akcia, kidel aktivno lokalo voluntarja te aresel pes ke kodo sukceso.
Ande jekh momento kana i Evropa marel pes te gelel pe dume i pandemia le Koronavirusoski, andar e publikane autoriteturja te len samate sa penge themutnen na sas nijekh data maj vašno, ama kadaja kampania si pal maj but butja, na samo te zorjaren le romane themutnen te oven maj dikhle ande publikane statistike. Si vi pal e fundamentalo alosarimata kaj si te keren len savore roma.
“Ame dikhas le manušengo ginavipe sar jekh oportuniteto te zorjaras o identiteto thaj o solidariteto maškar e roma, amari pozicia ando politikano konteksto thaj sa kadja, te anas maj klaro thaj maj pakivale politike thaj fondurja. I Evropa šaj te ovel čačimaste slobodo, kana ame sam slobodo te ovas barikane vaš amaro identiteto, sakadja sar si savore aver. O pučipe karing e etnikane madžoriteturja thaj karing e dominanto minoriteturja si kana von pakjan ande pengo slobodipe sar ando slobodipe savorengo ande lenge thema thaj andi Evropa?” phenel o Mensur Haliti, diviziako direktoro katar o Ofiso vaš Romane Iniciative andar i Fundacia vaš Putardi Societeta.
Lindos o simbolo le kidine dumukhako kaj sas sikavdo katar le liberaciake miškimata andi historia, e imagine le kampaniake Barikane Roma, Slobodo Evropa si kerde te anen zor te nakhel pes opral i dar, o ladžavo thaj i stigma ande savende sas thode but roma. Lenge kolorja si lile andar o romano flago, savo sas angluno drom sikavdo akana 50 berša, ando 8 aprilo 1971, kana e romane aktivisturja andar sasti Evropa kidine pen andi Londra te keren jekh sasti nacia slobodo. Ande kodo dives kerde jekh flago, jekh himno thaj jekh opralthemutno identiteto vaš e 12 milionurja roma andar i Evropa.
Katar o publiciteto pe plakate dži ke reklame TV, katar e T-gada, ke talentoske kompeticie online thaj jekhe bare finalasa ando Berlino, le kampaniake organizatorja adžukeren pes kaj o 2021 si te ovel jekh paruvimasko punkto vaš le Evropako maj baro thaj maj buxljardo etnikano grupo.
